Jedna
radionica 1935. godine na prospektu je pisala
da
"preporučuje svoje bogato skladište kućnog
namještaja iz drvorezbarskog najpreciznijeg
ručnog rada od orahova drveta, garniture u
bosanskom stilu, arapskom i carigradskom stilu
(loza)".
|
Drvorezbarstvo je umjetnički zanat, umjetnost,
poezija, pjesma u drvetu, koja na ovim prostorima
traje preko 150 godina. Drvorezbari su, lirski
zanesenjaci, dobri ljudi zlatnih ruku, koji
udahnjuju dušu plemenitom drvetu trešnje, oraha,
graba, kruške, javora, jasena i brijesta. Oni prave
bosanske šare i duborezom, prenose motive iz prirode
i sa stećaka, pa je tu trs vinove loze, riba,
cvijet, list, sve domaće životinje, zvijezda, kolo
djevojačko...Po toj, bosansko – konjičkoj šari na
suvenirima, namještaju i seharama, Konjic je postao
prepoznatljiv u svijetu.
Počeci konjičkog drvorezbarstva vezuju se za pastire
planinskih sela Grušča, Ribari i Bijela, koji su
svojm oštrim nožićima i čakijama rezbarili ukrase na
štapovima, frulama, drvenim kašikama, muštiklama,
vilama, kosištima, tabakerama, grabljama, seharama,
škrabijama, kutijama... Od naivnog izražavanja ideja
darovitih seoskih drvodjelja i pastira, do
drvorezbarstva kao industrije, profesije i
umjetničkog djela, prošlo je mnogo vremena.
Daleke 1899., u Konjicu i okolini, drvorezbarstvom
se bavilo 26 porodica. Najčuveniji tadašnji rezbari
bili su Iija Arapović i Mate Azinović, koji su
1895., u Sarajevu završili Zemaljsku zanatlijsku
školu i stekli međunarodni ugled, pogotovo poslije
učešća na izložbama u Budimpešti 1896., Beču 1898.,
Briselu 1897., Parizu 1900, Beogradu 1934.,
Njujorku, Los Anđelesu...
Međutim, zlatno doba konjičkog rezbarstva počinje
dolaskom Ivana Ramljaka, koji je u Konjicu od 1906.
do 1918. organizovao školu drvorezbarstva. Prvu
radionicu i to 1901.godine u Bijeloj, registrovao je
Mate Azinović - Trandža (1878 – 1964.), dok je prvu
radionicu u Konjicu imao Iso Anadolac. Do 1941. bile
su registrovane 34 takve radionice, a najpoznatije
su bile, osim prve dvije i radionice Ivana
Ramljaka, Ilije Logarića, Srećka Domića, Mirka
Dodera, Sokolović Vejsila, Hadžihusejnović Safeta,
Hadžizukić Sulejmana, Kadić Hamdije, Mulić Ismaila,
Nikšić Adema, kasnije se ističu majstori Bebek
Anđelko, Kovač Esad, Jurić Slavko, Variščić Hamdija,
Meho Šašić, te i danas aktivni maestro Anđelko
Stanić - Anđeo (81god.), koji je rekao :
"Moj san je
da drvorezbari dobiju svoju ulicu, dućane pored
obnovljenog Starog mosta, da u gradu dobiju svoj
sajam i da se proširi Muzej drvorezbarstva".
U vremenu od 1955. do 1993. bilo je registrovano pet
radionica, a sada postoje tri. Drvorezbarstvo danas
ugrožava mašinska proizvodnja, trka za profitom i
nedovoljna briga države, koja bi bila dužna sačuvati
ga, i pomoći u nastavku i održanju ove duge i lijepe
tradicije.
"Mogu nam se uvesti poreske olakšice,
školovanje mladih kadrova, pomoći u marketingu,
treba nam više brige i pažnje uopšte", kažu današnji
konjički rezbari. Konjic ima i jedini muzej
drvorezbarstva na svijetu, koji je pod zaštitom
države i zato ovaj umjetnički zanat i njegovi
majstori zaslužuju mnogo više pažnje.
Umijeće drvorezbarenja, sa specifičnim motivima, u
gradu na Neretvi, prenosi se sa koljena na koljeno.
Tkanje i vezenje u drvetu se nastavlja, pored šare
arapske, perzijske, slavonskog, carigradskog i
ohridskog duboreza, ovdje dominira bosanska šara,
kažu rezbari, u čijim radionicama se još čuju
zvukovi čekića i dlijeta. Šemsudin Mulić, sin
drvorezbara, profesor i dizajner brižljivo je i dugo
sakupljao podatke i nastala je vrijedna knjiga
«Konjičko drvorezbarstvo».
Da li će, kako i koliko dugo u Konjicu biti
popularne rezbarije, koliko će i kako ispod dlijeta
i rešme ostajati duborezi, ne zavisi samo od
drvorezbara, koji su proslavili grad na Neretvi ...
Danas širom svijeta stanove, kancelarije, hotele i
druge javne prostore uljepšavaju i oplemenjuju
namještaji, vitrine, stolovi, peškuni, konjičkih
majstora drvorezbara. Neka tako i ostane.
|